น้ำสาละวินเกินค่ามาตรฐานเร่งหาแหล่งน้ำให้ราษฎร
กรมรควบคุมมลพิษ รายงานผลคุณภาพน้ำสาละวิน ครั้งที่ 1 พบมีสารหนูเจือปนเกินค่ามาตรฐาน เร่งหาแหล่งน้ำให้ประชาชน และทำหนังสือแจ้งเมียนมาให้ตรวจสอบแหล่งกำเนิด
เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2568 นายสุรินทร์ วรกิจธำรง อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ (คพ.) เปิดเผยว่า จากกรณีปัญหาแม่น้ำสาละวินมีความขุ่นผิดปกติ กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) ได้กำหนดจุดตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดล้อม และลงพื้นที่เก็บตัวอย่างคุณภาพน้ำและตะกอนดินในแม่น้ำสาละวินและลำน้ำสาขา ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ครั้งที่ 1 ระหว่างวันที่ 12 – 13 พฤศจิกายน 2568 โดยวิธีการเก็บตัวอย่างและตรวจวิเคราะห์ด้วยวิธีตามประกาศกรมควบคุมมลพิษและ standard methods for the examination of water and wastewater
ผลการตรวจสอบจากห้องปฏิบัติการสิ่งแวดล้อม คพ.พบว่า คุณภาพน้ำในแม่น้ำสาละวิน จำนวน 13 จุด ตั้งแต่ชายแดนไทย-เมียนมา ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน จนถึง บ้านสบเมย ม.4 ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน มีค่าสารหนูเกินค่ามาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน ทุกจุดตรวจวัด (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร (มก./ล.)) ค่าตะกั่วเกินค่ามาตรฐาน 1 จุด (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 0.05 มิลลิกรัมต่อลิตร (มก./ล.)) และค่าปรอททุกจุดไม่เกินค่ามาตรฐาน ส่วนลำน้ำสาขา จำนวน 5 จุด คุณภาพน้ำเป็นไปตามค่ามาตรฐานที่กำหนด ดังนี้
แม่น้ำสาละวิน
SAL01 ผาตั้ง ชายแดนไทย-เมียนมาร์ ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.023 มก./ล.
SAL02 บริเวณหน่วยอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าผาแดง ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.025 มก./ล.
SAL03 บ้านจอท่า ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.023 มก./ล.
SAL04 ฐานโกแกระ ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.027 มก./ล.
SAL05 สบแงะ ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.024 มก./ล.
SAL06 ป่าไม้อุมดา ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.025 มก./ล.
SAL07 บ้านแม่สะเกิบ ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.027 มก./ล.
SAL08 บ้านท่าตาฝั่ง ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.025 มก./ล. ค่าตะกั่ว 0.076 มก./ล. (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 0.05 มก./ล.)
SAL09 รอยต่อระหว่างพื้นที่อำเภอสบเมย-อำเภอแม่สะเรียง มีค่าสารหนู 0.028 มก./ล.
SAL10 ท่าเรือหมู่บ้านแม่สามแลบ ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย มีค่าสารหนู 0.029 มก./ล.
SAL11 หย่อมบ้านปู่ทา ม.6 ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย มีค่าสารหนู 0.024 มก./ล.
SAL12 หย่อมบ้านพะละอึ ม.4 ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย มีค่าสารหนู 0.027 มก./ล.
SAL13 บ้านสบเมย ม.4 ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย มีค่าสารหนู 0.029 มก./ล.
ลำน้ำสาขา
PO01 ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง
SAM01 ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย
KEB01 แม่คง อ.แม่สะเรียง
PIN01 บ้านพะละอึ ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย
MOE01 บ้านสบเมย ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย
ทุกจุด คุณภาพน้ำเป็นไปตามค่ามาตรฐานที่กำหนด
การดำเนินงานในขั้นต่อไป
- ทส. จะทำหนังสือด่วนที่สุดแจ้งกระทรวงการต่างประเทศ เพื่อประสานแจ้งผลต่อประเทศเมียนมา และขอให้เมียนมาตรวจสอบคุณภาพน้ำและแหล่งกำเนิดมลพิษ
- คพ. จะลงพื้นที่ทำความเข้าใจกับประชาชน เรื่องการใช้น้ำกินน้ำใช้ในชีวิตประจำวันและวิธีการปรับปรุงคุณภาพน้ำเบื้องต้นอย่างง่าย ซึ่งประชาชนส่วนใหญ่ใช้น้ำประปาภูเขา และได้ตรวจน้ำประปาภูเขาแล้วว่าไม่พบสารหนูแต่อย่างใด จึงไม่น่าจะมีผลกระทบอะไรในเรื่องนี้ แต่มี 4 ครอบครัวที่อาศัยอยู่ในแพริมน้ำและใช้น้ำโดยตรงจากแม่น้ำสาละวิน เจ้าหน้าที่ คพ. ได้แนะนำวิธีการปรับปรุงคุณภาพน้ำเบื้องต้น เมื่อครั้งลงพื้นที่ช่วงต้นเดือนพฤศจิกายน ที่ผ่านมาแล้ว
- คพ. จะตรวจสอบคุณภาพน้ำและแจ้งประชาสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง
- ผลการวิเคราะห์การปนเปื้อนในปลาและพืช ปัจจุบันหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการเก็บตัวอย่างแล้ว และอยู่ระหว่างรอผลการวิเคราะห์
ทั้งนี้ คพ.จะส่งเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่พูดคุยกับชาวบ้านต่อไปอีกครั้งในอาทิตย์หน้า โดยกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จะเร่งหาแหล่งน้ำทางเลือก ทั้งน้ำสำหรับอุปโภคและการเกษตร ไม่ว่าจะเป็นแหล่งน้ำผิวดินหรือน้ำบาดาล ซึ่งกรมทรัพยากรน้ำและกรมทรัพยากรน้ำบาดาลได้ดำเนินการสำรวจเบื้องต้น และมีแผนจะเจาะบ่อบาดาล หรือหาแหล่งน้ำอื่น เพื่อบรรเทาผลกระทบให้ชุมชนต่อไป นายสุรินทร์ กล่าว
นายพงษ์พิพัฒน์ มีเบญจมาศ นายกอบต.แม่สามแลบ อ.สบเมย เปิดเผยว่า เบื้องต้นทาง อบต.แม่สามแลบ ได้มีแผนการจัดหาแหล่งน้ำสะอาดให้ราษฎร ในพื้นที่ บ้านแม่สามแลบ , บ้านพะละอึ และ บ้านสบเมย
นายสุวัต ษมาจิตโอบอ้อม ผู้ใหญ่บ้าน ม. 7 ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง พร้อมด้วยคณะกรรมการหมู่บ้าน ชาวบ้าน เยาวชน และนักเรียน ร่วมประชุมชี้แจงจากเจ้าหน้าที่เทศบาลตำบลแม่ยวมนำโดย นายจำลอง ศรีสวัสดิ์ นายกเทศมนตรีเทศบาลตำบล คณะบริหาร รองนายก เจ้าหน้าที่ฝ่ายกองช่าง ฝ่ายสาธารณะสุข โดยนายกเทศบาลได้ชี้แจงโครงการที่เสนอไปยังกรมทรัพยากรน้ำ หลังมีกระแสข่าวแม่น้ำสาละวินอาจปนเปื้อนสารหนูส่งผลต่อการใช้น้ำในการอุปโภค-บริโภคของคนในพื้นที่ ในขณะที่เพื่อเป็นการเตรียมตัวรับมือตั้งแต่ต้น โดยได้เสนอขอรับการสนับสนุน ดังนี้ 1. ก่อสร้างระบบน้ำประปาภูเขา ที่ได้มาตรฐานสามารถดื่มได้ 2. ก่อสร้างฝายกักเก็บน้ำขนาดเล็กเพื่อใช้ในการเกษตร ทาง ผอ. สำนักทรัพยากรน้ำ ได้เห็นชอบและให้เทศบาลส่งกองช่างไปสำรวจและทำแผนที่ พิกัด ส่งให้เป็นการด่วนแล้ว
นอกจากนี้ ทางเจ้าหน้าที่ฝ่ายสาธารณะสุขได้ชี้แจงเพิ่มเติมในการป้องกันตัวเองเบื้องต้นเกี่ยวกับสารปนเปื้อน ให้หลีกเลี่ยงสัมผัสน้ำ และกินปลาในแม่น้ำสาละวิน ส่วนการบริโภคพืชผักที่ปลูกริมน้ำควรแช่ด้วยน้ำเกลือ เนื่องจากหากมีสารหนูสะสมในร่างกายนานอาจมีส่วนก่อเกิดโรคมะเร็งผิวหนังได้ พร้อมแจกคู่มือในการป้องกันและหลีกเลี่ยงอย่างถูกต้อง
อย่างไรก็ตาม มาตราฐานค่าสารหนู ของ สากล (จีน มาเลเซีย เวียดนาม เมียนมา ฯ) 0.05 มก./ลบ. บขณะที่ ไทย ใช้ 0.01 มก./ล.ถ้าไทยไปเจรจากับ พม่า , จีน ซึ่งใช้มาตราฐานคนละตัวกับไทย คงจะไม่ส่งผลต่อการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน
————————————-
นายทศพล บุญพัฒน์ / แม่ฮ่องสอน / 0850309987