บ้านแม่นาเติงใน หมู่ที่ 2 อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ฟื้นฟูการสานก๋วยสลาก ซึ่งนับวันจะสูญหาย
บ้านแม่นาเติงใน หมู่ที่ 2 อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ฟื้นฟูการสานก๋วยสลาก ซึ่งนับวันจะสูญหาย
เจ้าคณะอำเภอปาย ร่วมกับกำนันตำบลแม่นาเติง นำคณะศรัทธา ชาวบ้านแม่นาเติงใน หมู่ที่ 2 ฟื้นฟูการสานก๋วยสลาก เพื่อใช้ในงานบุญสลากภัต ปี 2568 ซึ่งการสานก๋วยสลากนั้น นับวันจะสูญหายไปจากชุมชน จึงมีแนวคิดในการฟื้นฟูขึ้นมาอีกครั้ง เพื่อเป็นการสร้างอัตลักษณ์ สืบสาน และรักษาประเพณีโบราณ ของท้องถิ่นให้คงอยู่สืบไป
วันที่ 7 ตุลาคม 2568 พระครูอนุสารปุญญาคม เจ้าคณะอำเภอปาย เจ้าอาวาสวัดแม่นาเติงใน และนายสมัย ติปะละ กำนันตำบลแม่นาเติง อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน นำคณะศรัทธา ประชาชน หมู่บ้านแม่นาเติงใน หมู่ที่ 2 ตำบลแม่นาเติง อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน ช่วยกันจักตอกจากไม้ไผ่ นำมาสานก๋วยสลาก เพื่อใช้ในงานประเพณีบุญสลากภัต ประจำปี 2568 ซึ่งการสานก๋วยสลากด้วยตอกจากไม้ไผ่นั้น นับวันจะสูญหายไปจากชุมชน จึงมีแนวคิดในการฟื้นฟูขึ้นมาอีกครั้ง เพื่อเป็นการสร้างอัตลักษณ์ สืบสาน และรักษาประเพณีโบราณ ของท้องถิ่นให้คงอยู่ชั่วลูกหลาน
พระครูอนุสารปุญญาคม เจ้าคณะอำเภอปาย เจ้าอาวาสวัดแม่นาเติงใน เจริญพรว่า “ งานถวายสลากภัตเป็นประเพณีทางเมืองเหนือ จัดขึ้นช่วงเดือน 10 หรือ 11 ไทย (หรือว่า เป็นเดือนเกี๋ยงเมือง )สำหรับวัดแม่นาเติงใน ปีนี้ กำหนดจัดขึ้นในวันที่ 19 ตุลาคม 2568 โดยภาคเช้ามีพิธีถวายกฐิน และ ภาคบ่ายจะมีพิธีตานก๋วยสลาก จะได้นิมนต์พระกว่า 40 กว่าหัววัดมาร่วมงานบุญ จึงขอเชิญศรัทธาญาติโยม มาร่วมทำบุญโดยพร้อมเพรียงกัน “
ด้านนายสมัย ติปะละ กำนันตำบลแม่นาเติง ได้กล่าวว่า “ งานบุญสลากภัต ซึ่งปัจจุบันนิยมใช้ถังน้ำแทนก๋วยไปเป็นส่วนใหญ่ หมู่บ้านแม่นาเติงใน ต้องการที่จะสืบทอดภูมิปัญญาโบราณในการสานก๋วยสลากเอาไว้ โดยเฉพาะเยาวชนคนรุ่นใหม่ควรมีการสืบทอดภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ ซึ่งทางชุมชนของเรา มีแนวคิดที่จะฟื้นฟูการจักรสานก๋วยสลากให้อยู่คู่กับท้องถิ่น ประเพณีดีงามก็จะได้ไม่สูญหายไป “
สำหรับประเพณีตานก๋วยสลากหรือประเพณีถวายทานสลากภัต จะทำกันตั้งแต่วันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 เหนือ (ราวเดือนกันยายน) จนถึงวันแรม 14 ค่ำ เดือนเกี๋ยงหรือวันเกี๋ยงดับ (ราวเดือนตุลาคม) เป็นประเพณีที่ชาวล้านนาแสดงความระลึกถึงบรรพบุรุษและญาติมิตรผู้ล่วงลับไปแล้ว ด้วยการทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้ผ่านสิ่งที่เรียกว่า “ก๋วยสลาก” ก๋วยสลากจะสานจากไม้ไผ่ซึ่งข้างในถูกห่อหุ้มด้วยใบขมิ้น และใบตอง หรือใช้ใบไม้จากต้นตองตึง แล้วแต่ความสะดวกของแต่ละชุมชน
ข้างในก๋วยสลาก จะบรรจุข้าวสารอาหารแห้ง อาหารปรุงสุก เครื่องอุปโภคบริโภค ด้านบนก๋วยสลากจะมีใบหมากพลู ไม้ดอก ไม้ประดับมัดรวมกัน มีเทียนบุหรี่มัดติดไม้เสียบเงินที่เป็นปัจจัย ส่วนในก๋วยสลากมีกระดาษเขียนไว้ว่า “สลากก๋วยนี้จัดตานอุทิศไปหาผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว”
สำหรับก๋วยสลากที่ทำกันมี 3 แบบ ได้แก่
“ก๋วยน้อย” ใช้สำหรับอุทิศให้กับบรรพบุรุษ หรือผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว จะเป็นญาติพี่น้อง เป็นมิตรสหาย หรือแม้แต่สัตว์เลี้ยงที่เคยอยู่ด้วยกันมาก็ได้ ทั้งช้าง ม้า วัว ควาย แมว และสุนัข หรือถ้าไม่ได้ถวายทานให้กับใครเป็นพิเศษ ก็สามารถถวายเอาไว้ภายภาคหน้าก็ได้
“ก๋วยใหญ่” จะเป็นก๋วยที่ทำขึ้นมาเป็นพิเศษ สามารถจุของได้มากกว่า ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นการทำบุญอุทิศบุญกุศลไปให้กับพ่อแม่หรือญาติผู้ใหญ่ที่ล่วงลับไปแล้ว
“สลากโชค” จะแตกต่างจากก๋วยสองแบบแรกอย่างชัดเจน สลากโชคจะทำเลียนแบบต้นไม้สูงใหญ่ แล้วนำสิ่งของต่างๆ ไปแขวนไว้ เช่น ผ้าห่ม ที่นอน หมอน มุ้ง ถ้วยชาม เครื่องนุ่งห่ม อาหารแห้ง และเงินทอง
ประเพณีตานก๋วยสลากเป็นอีกหนึ่งประเพณีเนื่องในพุทธศาสนาที่ช่วยสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างวัดกับชุมชน และยังสร้างความสามัคคีในหมู่ญาติมิตรสหายอีกด้วย.(ข้อมูลอ้างอิงเรื่อง ประเพณีตานก๋วยสลากหรือประเพณีถวายทานสลากภัต จาก : อุทยานราชพฤกษ์ https://www.royalparkrajapruek.org/Knowledge/view/328 )